Wat veroorzaakt grote schommelingen op de aandelenmarkt?
Basisprincipes
De schommelingen op de aandelenmarkt zijn het gevolg van een scala aan factoren, waaronder economische indicatoren, geopolitieke gebeurtenissen en heersende marktsentimenten. Het begrijpen van deze uiteenlopende invloeden is essentieel voor beleggers die de complexiteit van financiële markten willen doorgronden en weloverwogen beslissingen willen nemen.
Marktdynamiek: de techbubble en aandelenfluctuaties
Begin jaren 2000 onderging de technologiesector een zware crash door de dotcombubbel, aangewakkerd door overdreven beleggerssentiment en irrationele speculatie. Overmatig gebruik van leverage door beleggers bracht aanzienlijke risico's met zich mee, wat kan leiden tot een neerwaartse spiraal als de markt ongunstig draait, waardoor beleggers gedwongen worden aandelen te verkopen en de prijzen dalen. Een fundamentele overeenkomst ligt ten grondslag aan alle bewegingen op de aandelenmarkt: ze worden gedreven door veranderingen in vraag en aanbod van aandelen.
Economische factoren: aanbod, vraag en markteffecten
Of het nu omhoog of omlaag gaat, marktschommelingen hangen af van ingrijpende verschuivingen in vraag- en aanboddynamiek. De aandelenvraag van langetermijnbeleggers staat tegenover het aanbod dat ontstaat door het sluiten van posities en shortverkopers.
Stijgende rentetarieven kunnen REITs negatief beïnvloeden en de activiteit op de woningmarkt vertragen. Hogere rentes betekenen hogere financieringskosten, verminderen koopkracht en kunnen koersdalingen veroorzaken. Anderzijds hebben wijzigingen in de belastingwetgeving, zoals de Tax Cuts and Jobs Act (TCJA) van 2017, overwegend positieve effecten gehad op aandelenbewegingen doordat beleggers en bedrijven meer middelen kregen om in aandelen te investeren. Belastingsverhogingen leiden daarentegen meestal tot minder kapitaal van beleggers voor de aandelenmarkt, wat prijzen kan drukken of de bedrijfswinsten kan verminderen.
De invloed van vraag en aanbod
In wezen staat aanbod voor de hoeveelheid aandelen die te koop is, terwijl vraag het volume aandelen aangeeft dat gezocht wordt om te kopen. Ongelijkheden tussen deze twee partijen leiden tot prijsfluctuaties op de markt, waarbij de omvang van de beweging samenhangt met de grootte van de vraag-aanbodkloof.
Neem bijvoorbeeld een bedrijf waarvan de aandelenkoers met 15% stijgt door gunstige winstcijfers. Deze opleving wordt toegeschreven aan een toename van het aantal potentiële kopers.
Deze tegenstelling tussen vraag en aanbod drijft de koers omhoog totdat er evenwicht ontstaat. In dit geval overtreft de vraag naar aandelen het aanbod, waardoor kopers hogere biedingen doen om verkopers te bewegen tot transacties.
Een soortgelijke situatie speelt zich af wanneer de hele markt beweegt: een overschot aan kopers/verkopers ten opzichte van verkopers/kopers duwt de koersen van bedrijven mee omhoog/omlaag in lijn met de algemene marktrichting. Het is belangrijk op te merken dat de aandelenmarkt in wezen een samenvoeging is van individuele bedrijven.
Voorbeeld van vraag- en aanbodeffect
Op 17 september 2001 maakte de Dow Jones Industrial Average (DJIA) een opmerkelijke daling van 7,1% door, één van de grootste eendaagse terugvallen in de geschiedenis van de index. Deze sterke marktschommeling was een directe reactie op de terroristische aanslagen die de Verenigde Staten nog geen week eerder hadden getroffen.
De daling van de DJIA kan worden toegeschreven aan toegenomen bezorgdheid over de toekomst, waaronder verdere terroristische aanvallen of zelfs het begin van een conflict. Deze toegenomen onzekerheid zorgde ervoor dat meer beleggers de aandelenmarkt verlieten dan instapten, wat door de grote daling in vraag leidde tot aanzienlijke koersverliezen.
Conclusie
De schommelingen op de aandelenmarkt zijn het resultaat van een complexe wisselwerking tussen economische factoren, sentiment en geopolitieke gebeurtenissen. De techbubbel van het begin van de jaren 2000 illustreert de risico's van speculatie en overmatig gebruik van geleend geld, en benadrukt het belang van inzicht in vraag en aanbod. Economische variabelen zoals rentetarieven en belastingregels kunnen de markt aanzienlijk beïnvloeden. Uiteindelijk zijn de bewegingen op de aandelenmarkt geworteld in vraag- en aanboddynamiek, die zowel individuele bedrijven als de markt als geheel vormen.