Metaverse'in Geleceğini Güçlendiren 7 Teknoloji
Blokzincir teknolojisini geleneksel uygulamalara entegre eden DApp'ler, Web'in işlevselliğini genişletiyor. Gelecekte, merkeziyetsiz uygulamalar pazara daha yenilikçi kullanım senaryoları getirebilir. Kullanıcı ilgisinin sürekli arttığı bildirildi; DappRadar, 2022'nin 1. çeyreğinde neredeyse 2,4 milyon günlük aktif kullanıcı kaydetti. Ancak, kitlesel benimsemeye ulaşılmadan önce DApp geliştiricilerinin ve üzerinde çalıştıkları blokzincir ağlarının çözmesi gereken mevcut sınırlamalar bulunuyor.
Metaverse kavramı, avatar kullanılarak keşfedilebilen sanal alanlardan oluşan 3B bir dijital dünyayı içerir. Oyun oynamak, alışveriş yapmak, sosyalleşmek ve çalışmak gibi çeşitli aktiviteler metaverse içinde gerçekleştirilebilir. Decentraland ve The Sandbox gibi kripto projeleri şimdiden bazı metaverse öğelerini uygulamaya koydu, ancak çoğu işlev hâlâ geliştirme aşamasında. Microsoft, Meta ve Nvidia gibi şirketler de kendi metaverse versiyonlarını oluşturuyor.
Teknoloji şirketleri, sürükleyici bir metaverse deneyimi yaratmak için blokzincir, artırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçeklik (VR), 3B rekonstrüksiyon, yapay zekâ (AI) ve Nesnelerin İnterneti (IoT) gibi ileri teknolojilerden yararlanıyor.
Temel Bilgiler
1992'de Neal Stephenson bilim kurgu romanı Snow Crash'te metaverse fikrini tanıttı; burada insanlar dijital avatarlar kullanarak sanal bir dünyayı keşfedebiliyordu. Bugün, birkaç büyük teknoloji şirketi kendi metaverse versiyonlarını geliştiriyor. Peki metaverse tam olarak nedir ve bu şirketler onu teknolojik açıdan nasıl ele alıyor?
Metaverse Nedir?
Metaverse, insanların evlerinden çıkmadan farklı aktiviteler deneyimleyebildiği sanal bir 3B dünyadır. Sanal arazi, nesneler ve iş, konser ve müze ziyareti gibi aktiviteleri içerir. Axie Infinity, The Sandbox ve Decentraland gibi şirketler bazı metaverse özelliklerini uygulamaya koymuş olsa da, metaverse hâlâ gelişme aşamasındadır ve tek bir büyük metaverse mi yoksa birkaç küçük metaverse mi olacağı belirsizdir.
Metaverse'in oyun ve sosyal medyanın ötesine genişlemesi, uzaktan çalışma, merkeziyetsiz yönetişim ve dijital kimlik gibi potansiyel özellikleri barındırması bekleniyor. Ayrıca bağlı VR başlıkları ve gözlüklerin kullanımıyla daha sürükleyici hale gelerek kullanıcıların 3B alanları fiziksel olarak keşfetmesine olanak tanıyabilir.
Metaverse'in En Yeni Gelişmeleri
Facebook'un Ekim 2021'de Meta olarak yeniden adlandırılması, metaverse'in popülerliğini tetikledi. Meta, metaverse içerikleri, yazılım, AR ve VR başlıkları geliştirmek için 2021'de 10 milyar dolarlık bir bütçeyle Reality Labs adında yeni bir birim kurdu. Meta CEO'su Mark Zuckerberg, metaverse'in gelecekte akıllı telefonlar kadar yaygın olacağına inanıyor.
COVID-19 pandemisi, daha fazla insanın uzaktan çalışmaya başlamasıyla metaverse geliştirme ilgisini artırdı. İş arkadaşlarının toplantılara katılmasına, görüşmesine ve işbirliği yapmasına olanak tanıyan sanal 3B alanlar yaygınlaşıyor. Kasım 2021'de Microsoft, kullanıcıların avatarlarıyla etkileşim kurup işbirliği yapabileceği sürükleyici alanlar sunan Mesh'i tanıttı; bu, uzaktan ekip toplantılarını daha ilgi çekici ve keyifli hale getiriyor.
Metaverse kavramı bazı çevrimiçi oyunlar tarafından da benimsendi. AR mobil oyunu Pokémon Go, oyuncuların akıllı telefon uygulamasıyla gerçek dünyada sanal Pokémon avlamasını sağlayarak metaverse'e ilk giren oyunlardan biriydi. Diğer popüler oyun Fortnite ise dijital dünyasına marka etkinlikleri ve konserler ekleyerek ürününü genişletti.
Sosyal medya ve oyun platformlarının ötesinde, Nvidia gibi teknoloji şirketleri sanal dünyalarda yeni fırsatlar açtı. Nvidia Omniverse, mühendisler, tasarımcılar ve yaratıcılar arasında sanal işbirliğini kolaylaştırmak için 3B alanları paylaşılan bir evrene bağlamayı amaçlayan açık bir platformdur. BMW Group, Omniverse'i akıllı üretim yoluyla üretim süresini azaltmak ve ürün kalitesini iyileştirmek için kullanıyor. Platform şu anda farklı sektörlerde kullanılmaktadır.
Metaverse'i Güçlendiren Temel Teknolojiler
Blokzincir, artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik, 3B rekonstrüksiyon, yapay zekâ ve Nesnelerin İnterneti gibi ileri teknolojiler, şirketler tarafından metaverse deneyimini geliştirmek ve 3B dünyayı güçlendirmek için kullanılıyor.
Blokzincir ve Kripto Para
Metaverse, mülkiyetin dijital olarak merkezsiz, şeffaf biçimde kanıtlanması; değer transferi, yönetişim, erişilebilirlik ve birlikte çalışabilirlik sağlamak için blokzincir teknolojisinden yararlanabilir. Oyun içi kripto paralar, kullanıcıların 3B dijital dünya içinde çalışırken ve sosyalleşirken değer transferi yapmasına olanak tanır.
Örneğin, Decentraland oyuncuların oyunun kripto parası MANA'yı kullanarak non-fungible token (NFT) şeklinde sanal araziler satın almasına izin veriyor. Bu araziler 16x16 metrelik parsellerdir ve mülkiyetleri blokzincir teknolojisiyle tespit edilip güvence altına alınabilir.
Gelecekte, kripto insanların metaverse içinde çalışması için teşvik sağlayabilir. Daha fazla şirket uzaktan çalışmayı benimsedikçe, metaverse ile ilgili işler de sunulabilir.
Artırılmış Gerçeklik (AR) ve Sanal Gerçeklik (VR)
Sanal dünya AR ve VR aracılığıyla deneyimlenebilir. Her ikisi de sürükleyici bir 3B deneyim sunar, peki onları birbirinden ayıran ne?
AR, gerçek dünyanın üzerine bindirilen dijital karakterler ve öğeler oluşturmak için kullanılır. Daha erişilebilirdir ve kameralı herhangi bir akıllı telefon veya dijital cihazda kullanılabilir. AR uygulamaları, kullanıcıların çevrelerindeki dijital öğelerle etkileşime girmesini sağlar; popüler oyun Pokémon GO'da oyuncular telefon kameralarıyla gerçek dünyadaki ortamlarında sanal yaratıkları görebilirler.
Buna karşılık VR, kullanıcıların özel başlıklar, eldivenler ve sensörler kullanarak keşfedebileceği tamamen bilgisayar tarafından üretilen bir ortam yaratır. Bu teknoloji hali hazırda kurgusal içerikli bir dijital dünya oluşturuyor ve VR ekipmanıyla fiziksel simulasyonları da kapsayacak şekilde genişletilebilir.
VR teknolojisi gelişmeye devam ettikçe, metaverse deneyimi daha etkileşimli hale gelecek ve dünya çapındaki insanlarla fiziksel etkileşimleri içerecek. Metaverse'e artan ilgiyle birlikte daha fazla şirketin AR ve VR ekipman geliştirmeye yatırım yapmasını bekleyebiliriz.
Yapay Zekâ (AI)
Sürükleyici metaverse'ler yaratmada yapay zekânın potansiyel kullanımı üzerine yapılan çalışmalar AI uzmanlarının dikkatini çekti. Son yıllarda yapay zekâ, iş stratejisi planlaması, karar verme ve yüz tanıma gibi hayatımızın birçok alanında yaygın şekilde uygulanıyor. Ayrıca yapay zekâ, daha hızlı hesaplama gibi katkılar da sağladı.
Makine öğrenimi tekniklerinden yararlanarak, AI algoritmaları büyük miktarda veriyi yüksek hızlarda işleyebilir ve geçmiş verilere dayanarak benzersiz içgörüler üretebilir. Metaverse bağlamında AI, farklı senaryolarda bulunan oyuncu olmayan karakterler (NPC'ler) için uygulanabilir. Bu NPC'ler neredeyse her oyunda mevcuttur ve oyuncu eylemlerine tepki veren oyun ortamı unsurları olarak görev yapar. NPC'leri 3B alanlara yerleştirerek, AI kullanıcılarla gerçekçi konuşmalar gerçekleştirebilir veya belirli görevleri yerine getirebilir. İnsan kullanıcılardan farklı olarak AI NPC'ler bağımsız çalışabilir, aynı anda milyonlarca oyuncuya hizmet edebilir ve birden fazla dilde çalışabilir.
AI, metaverse için daha canlı ve doğru avatarlar oluşturmakta da kullanılabilir. 2B görüntüleri veya 3B taramaları analiz ederek daha gerçekçi görünen avatarlar üretebilir. Sürece dinamizm katmak için AI, dijital insanları geliştirmek amacıyla farklı yüz ifadeleri, saç stilleri, kıyafetler ve özellikler yaratmakta da uygulanabilir.
3B Rekonstrüksiyon
Pandemi sırasında, gayrimenkulde 3B rekonstrüksiyon teknolojisinin kullanımı giderek popülerlik kazandı. Kapanmalar, potansiyel alıcıların mülkleri ziyaret etme olanaklarını sınırladı ve bazı ajansların sanal mülk turlarını benimsemesine yol açtı. Bu teknoloji aynı zamanda metaverse için gerçekçi bir dijital ortam oluşturulmasına katkıda bulunabilir.
Özel 3B kameralar kullanarak, binaların, fiziksel mekânların ve nesnelerin doğru 3B modellerini oluşturarak dünyamızı çevrimiçi ortama taşıyabiliriz. Bu modeller, bilgisayarlar tarafından 3B mekânsal verilerin ve 4K HD fotoğrafçılığın işlenmesiyle üretilir. Ardından kullanıcıların deneyimlemesi için dijital ikizler olarak bilinen fiziksel nesnelerin sanal kopyalarını oluşturmak için kullanılabilirler. Amaç, mümkün olduğunca gerçekçi görünen bir dijital ortam yaratmaktır.
Nesnelerin İnterneti (IoT)
1999'da Nesnelerin İnterneti (IoT) kavramı ilk kez tanıtıldı. Bu, fiziksel dünyadaki her şeyi sensörler ve cihazlar kullanarak internete bağlayan bir sistemdir. Bu bağlı cihazların benzersiz tanımlayıcıları vardır ve otomatik olarak bilgi gönderebilir veya alabilirler. Bugün IoT, termostatlar, tıbbi cihazlar ve sesle etkinleştirilen hoparlörler gibi çeşitli cihazları geniş bir veri aralığına bağlıyor.
IoT'nin metaverse'teki uygulamalarından biri, dijital temsilin doğruluğunu artırmak için fiziksel dünyadan veri toplamak ve sağlamaktır. IoT veri akışları, belirli metaverse nesnelerinin davranışını hava durumu veya diğer koşullara göre değiştirmek için kullanılabilir. 3B dünyayı gerçek hayattaki cihazlara IoT ile bağlamak, metaverse'te gerçek zamanlı simülasyonların oluşturulmasını sağlayabilir. Metaverse ortamını optimize etmek için IoT ayrıca toplanan verileri yönetmek amacıyla AI ve makine öğrenimini kullanabilir.
Metaverse'in Zorlukları
Kimlik doğrulama ve gizlilik kontrolünü sağlamak, metaverse'in geliştirilmesinin erken aşamalarındaki en büyük zorluklardan bazılarıdır. Birini fiziksel dünyada tanımlamak nispeten kolayken, insanların avatarlar aracılığıyla etkileşimde bulunduğu dijital dünyada bunu yapmak çok daha zordur. Bu durum, kötü niyetli aktörlerin veya botların başkası adına sahte kimlik kullanma riskini doğurur; bu da itibar kaybına veya dolandırıcılığa yol açabilir.
Gizlilik, metaverse söz konusu olduğunda bir diğer önemli endişedir. Çoğunlukla kamera yetenekleri ve benzersiz tanımlayıcıları bulunan AR ve VR cihazlarının kullanımı, istenmeyen kişisel bilgi sızıntılarına yol açabilir. Güvenli ve emniyetli bir metaverse deneyimi sağlamak için kullanıcı verilerinin korunması hayati önemdedir.
Sonuç
Metaverse hâlâ gelişmenin erken aşamalarında olmasına rağmen, birçok şirket şu anda metaverse'in potansiyelini araştırıyor. Decentraland ve The Sandbox kripto ekosisteminde dikkat çeken projelerken, Microsoft, Nvidia ve Facebook (şimdi Meta olarak biliniyor) gibi köklü büyük şirketler de bu alana giriyor. AR, VR ve AI teknolojilerindeki ilerlemelerle birlikte bu sanal, sınır tanımayan dünyalara yeni ve heyecan verici özelliklerin eklenmesi bekleniyor.